محرم الحرام و اعمال آن
محرم الحرام و اعمال آن
محرم الحرام و اعمال آن
مُحَرََّم به معنای حرام شده و تحریم آمده است. آنچه خدای تعالی بر بندگان حرام کرده است. مُحَرََّم نخستین ماه از ماههای دوازده گانه قمری:( مُحَرََّم ، صفر، ربیع الاول، ربیع الثانی، جمادی الاول، جمادی الثانی، رجب، شعبان، رمضان، شوال، ذیقعده و ذیحجه) و یکی از ماههای حرام (رجب، شوال، ذیقعده و ذیحجه) است که در دوران جاهلیت و نیز در اسلام، جنگ در آن تحریم شده بود. بعضی از مفسران قرآن، تحریم جنگ در این چهار ماه را از زمان حضرت ابراهیم علیه السلام می‌دانند. در عصر جاهلیت نیز این قانون به عنوان یک سنت به قوت خود باقی بود؛ هر چند آنها طبق میل خود، گاهی جای این ماه‌ها را تغییر می‌دادند، ولی در اسلام همواره ثابت و غیر قابل تغییر شد.
بنا بر قاعده رایج در دوره جاهلیت، که در شش ماه نیمه ی اول سال هر دو ماه متوالی اسامی مشابهی داشته اند.(دو صفر، دو ربیع، دو جمادی) نام این ماه نیز صفر بوده و صفر الاول ( در مقابل صفر الثانی که همان صفر یا صفر الخیر یا صفر المظفر کنونی است) نامیده می شده است. لفظ مُحَرََّم (حرام، که جنگ در آن حرام است) صفت این ماه است که یکی از چهار ماه حرام بوده است. مفسران حدس زده اند با توجه به اینکه ربیع به معنای بهار یا باران و جمادی به معنای سردی یا خشکی و رمضان به معنای گرما است، پیش از اسلام برای آنکه حج در زمان مناسب واقع شود برای تطبیق ماههای قمری خود با سال شمسی نوعی کبیسه گیری داشته اند و هر 24 سال یک ماه اضافی به سال می افزودند و سال های کبیسه 13 ماه می شد و در این سال های کبیسه، صفر الاول یعنی مُحَرََّم را یک ماه به تاخیر می انداختند و این تاخیر را نسئ می نامیدند. به فرمان خدا (در سوره توبه آیه37 ) از این کار نهی شدند.
گفتنی است که تحریم جنگ در این چهار ماه در صورتی است که جنگ از سوی دشمن بر مسلمانان تحمیل نشود، اما در صورتی که مسلمانان مورد هجوم قرار گیرند، موظف به دفاع از از خود هستند. تحریم جنگ و خونریزی در این چهار ماه، دلایل زیادی داشته و دارد، که پایان دادن به جنگ های طولانی و دعوت به صلح و آرامش، یکی از این دلایل است؛ زیرا هنگامی که جنگجویان، چهار ماه اسلحه را بر زمین بگذارند، مجالی برای تفکر و اندیشه به وجود می‌آید واحتمال پایان یافتن دائمی جنگ بسیار افزایش می‌یابد.
قرآن کریم در آیه 36 سوره توبه صراحتاً به حرمت ماههای حرام حکم داده است.
شب و روز اول مُحَرََّم به عنوان اول سال قمری دارای نماز و آداب خاصی است که در کتاب شریف مفاتیح الجنان بیان شده است.
محرم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در شهادت حضرت امام حسین علیه السلام است. در ماه محرم بود که وی وارد سرزمین کربلا شد، و در دهمین روز این ماه معروف به عاشورا به همراه 72 از یاران باوفایش به شهادت رسیدند. امام زین‌العابدین(علیه السلام) نیز، در روز بیست و پنجم همین ماه شهید شد.
حوادث و وقایع فراوانی در ماه مُحَرََّم رخ داده است که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌شود:
غزوه ذات الرقاع، فتح خیبر، ازدواج حضرت علی (علیه السلام) با حضرت زهرا(سلام الله عليها) ، حادثه خونین کربلا - تاسوعا و عاشورا و شهادت امام حسین علیه السلام واسارت خاندان امام به کوفه و شام.
همچنین نقل است که به خلافت رسیدن عثمان، قتل محمد امین برادر مأمون عباسی ، قتل جعفر برمکی و انقراض آل برمک و دولت برامکه ، واقعه هولاکو و معنصم و انقراض دولت بنی عباس در این ماه بوده است.
عروج حضرت ادریس علیه السلام به آسمان ، استجابت دعای حضرت زکریا علیه السلام ، عبور حضرت موسی علیه السلام از دریا و غرق شدن فرعونیان در نیل ، آزاد شدن حضرت یوسف علیه السلام از زندان (به روایتی بیرون آمدن آن حضرت از چاه آب آمده است.)، حمله اصحاب فیل , نیز به روایتی تغییر قبله از مسجد الاقصی به کعبه از جانب خداوند متعال در ماه مُحَرََّم رخ داده است.
اهل سنت معتقدند که عمر در نخستین روز همین ماه کشته شده است. اهل سنت روزه گرفتن در تاسوعا و عاشورا را مستحب می‌دانند، در حالی که ، شیعیان آن را مکروه دانسته‌اند. در بعضی از کشورهای اسلامی ، آغاز این ماه که آغاز سال قمری نیز هست جشن گرفته می‌شود؛ در حالی‌که در بعضی کشورهای دیگر مانند عربستان سعودی با این جشن مخالفت شده و بدعت دانسته می‌شود.
دو ركعت، كه در هر ركعت بعد از حمد يازده مرتبه سوره توحيد خوانده شود.
در فضيلت اين نماز چنين آمده است:
«خواندن اين نماز و روزه داشتن روزش موجب امنيّت است و كسي كه اين عمل را انجام دهد، گويا تمام سال بر كار نيك مداومت داشته است.»( بحارالانوار، ج 98، ص 333)
2ـ احياي اين شب.( مصباح المتهجد، ص 783)
3ـ نيايش و دعا.( بحارالانوار، ج 98، ص 324)
«اللّهم انت الاله القديم و هذه سنةٌ جديدةٌ فاسئلك فيها العصمة من الشيطان و القوَّة علي هذه النّفس الامّارة بالسُّوء»( بحارالانوار، ج 98، ص 334)؛ بارالها! تو خداي قديم و جاوداني و اين سال، سال نو است، از تو مي‌خواهم كه مرا در اين سال از شيطان حفظ كني و بر نفس اماره (راهنمايي كننده) به بدي پيروز سازي.
«هر كس در اين روز روزه بگيرد، خداوند دعايش را اجابت كند.» (وسائل الشيعه، ج 10 ص 470)
در آن روز سپاه عمر بن سعد وارد كربلا شد.
( وسائل الشيعه، ج 7، ص 339)
چهار ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از سوره حمد، 50 بار سوره توحيد خوانده مي‌شود. پس از پايان نماز، 70 بار «سبحان الله والحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اكبر ولا حول ولا قوة الاّ بالله العليّ العظيم» خوانده شود.( وسائل الشيعه، ج 7، ص295)
2ـ احياي اين شب كنار قبر امام حسين(عليه السلام).( بحارالانوار، ج 98، ص 340)
3ـ دعا و نيايش. (بحارالانوار ، ج 98، ص338)
هر كس كار و كوشش را در اين روز، رها كند ، خداوند خواسته‌هايش را برآورد و هر كس اين روز را با حزن و اندوه سپري كند، خداوند قيامت را روز خوشحالي او قرار دهد. (بحارالانوار، ج 98، ص 43، حديث 5)
2ـ زيارت امام حسين(عليه السلام).( كامل الزيارات، ص 174، حديث 5 و 6)
3ـ روزه گرفتن در اين روز كراهت دارد؛ ولي بهتر است بدون قصد روزه، تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشاميدن خودداري شود. (وسائل الشيعه، ج 7، ص 338، حديث 7.)
4ـ آب دادن به زائران امام حسين(عليه السلام).( كامل الزيارات، ص 174، حديث 5.)
5ـ خواندن سوره توحيد هزار مرتبه.( وسائل الشيعه، ج 7، ص 339، حديث 8.)
6ـ خواندن زيارت عاشورا. (كامل الزيارات، ص 174.)
7ـ گفتن هزار بار ذكر «اللّهم العن قتلة الحسين(عليه السلام).»( مفاتيح الجنان، ص 298.)
منابع: 1- هدایة الانام الی وقایع الایام، محدث قمی، ص53
2- مفاتیح الجنان، ص 521
3- تفسیر نمونه ج 7 ص 405
4- تفسیر المیزان ج 9 ص 266
5- مجمع البیان ج 5 ص 50
6- لغت نامه دهخدا ج 43
7- معارف و معاریف ج 9
8- فرهنگ فارسی معین ج 3
9- دائره المعارف فارسی ج 2
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت :majid3664
بنا بر قاعده رایج در دوره جاهلیت، که در شش ماه نیمه ی اول سال هر دو ماه متوالی اسامی مشابهی داشته اند.(دو صفر، دو ربیع، دو جمادی) نام این ماه نیز صفر بوده و صفر الاول ( در مقابل صفر الثانی که همان صفر یا صفر الخیر یا صفر المظفر کنونی است) نامیده می شده است. لفظ مُحَرََّم (حرام، که جنگ در آن حرام است) صفت این ماه است که یکی از چهار ماه حرام بوده است. مفسران حدس زده اند با توجه به اینکه ربیع به معنای بهار یا باران و جمادی به معنای سردی یا خشکی و رمضان به معنای گرما است، پیش از اسلام برای آنکه حج در زمان مناسب واقع شود برای تطبیق ماههای قمری خود با سال شمسی نوعی کبیسه گیری داشته اند و هر 24 سال یک ماه اضافی به سال می افزودند و سال های کبیسه 13 ماه می شد و در این سال های کبیسه، صفر الاول یعنی مُحَرََّم را یک ماه به تاخیر می انداختند و این تاخیر را نسئ می نامیدند. به فرمان خدا (در سوره توبه آیه37 ) از این کار نهی شدند.
گفتنی است که تحریم جنگ در این چهار ماه در صورتی است که جنگ از سوی دشمن بر مسلمانان تحمیل نشود، اما در صورتی که مسلمانان مورد هجوم قرار گیرند، موظف به دفاع از از خود هستند. تحریم جنگ و خونریزی در این چهار ماه، دلایل زیادی داشته و دارد، که پایان دادن به جنگ های طولانی و دعوت به صلح و آرامش، یکی از این دلایل است؛ زیرا هنگامی که جنگجویان، چهار ماه اسلحه را بر زمین بگذارند، مجالی برای تفکر و اندیشه به وجود می‌آید واحتمال پایان یافتن دائمی جنگ بسیار افزایش می‌یابد.
قرآن کریم در آیه 36 سوره توبه صراحتاً به حرمت ماههای حرام حکم داده است.
شب و روز اول مُحَرََّم به عنوان اول سال قمری دارای نماز و آداب خاصی است که در کتاب شریف مفاتیح الجنان بیان شده است.
محرم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در شهادت حضرت امام حسین علیه السلام است. در ماه محرم بود که وی وارد سرزمین کربلا شد، و در دهمین روز این ماه معروف به عاشورا به همراه 72 از یاران باوفایش به شهادت رسیدند. امام زین‌العابدین(علیه السلام) نیز، در روز بیست و پنجم همین ماه شهید شد.
حوادث و وقایع فراوانی در ماه مُحَرََّم رخ داده است که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌شود:
غزوه ذات الرقاع، فتح خیبر، ازدواج حضرت علی (علیه السلام) با حضرت زهرا(سلام الله عليها) ، حادثه خونین کربلا - تاسوعا و عاشورا و شهادت امام حسین علیه السلام واسارت خاندان امام به کوفه و شام.
همچنین نقل است که به خلافت رسیدن عثمان، قتل محمد امین برادر مأمون عباسی ، قتل جعفر برمکی و انقراض آل برمک و دولت برامکه ، واقعه هولاکو و معنصم و انقراض دولت بنی عباس در این ماه بوده است.
عروج حضرت ادریس علیه السلام به آسمان ، استجابت دعای حضرت زکریا علیه السلام ، عبور حضرت موسی علیه السلام از دریا و غرق شدن فرعونیان در نیل ، آزاد شدن حضرت یوسف علیه السلام از زندان (به روایتی بیرون آمدن آن حضرت از چاه آب آمده است.)، حمله اصحاب فیل , نیز به روایتی تغییر قبله از مسجد الاقصی به کعبه از جانب خداوند متعال در ماه مُحَرََّم رخ داده است.
اهل سنت معتقدند که عمر در نخستین روز همین ماه کشته شده است. اهل سنت روزه گرفتن در تاسوعا و عاشورا را مستحب می‌دانند، در حالی که ، شیعیان آن را مکروه دانسته‌اند. در بعضی از کشورهای اسلامی ، آغاز این ماه که آغاز سال قمری نیز هست جشن گرفته می‌شود؛ در حالی‌که در بعضی کشورهای دیگر مانند عربستان سعودی با این جشن مخالفت شده و بدعت دانسته می‌شود.
اعمال ماه محرم الحرام
اعمال شب اول ماه محرم
دو ركعت، كه در هر ركعت بعد از حمد يازده مرتبه سوره توحيد خوانده شود.
در فضيلت اين نماز چنين آمده است:
«خواندن اين نماز و روزه داشتن روزش موجب امنيّت است و كسي كه اين عمل را انجام دهد، گويا تمام سال بر كار نيك مداومت داشته است.»( بحارالانوار، ج 98، ص 333)
2ـ احياي اين شب.( مصباح المتهجد، ص 783)
3ـ نيايش و دعا.( بحارالانوار، ج 98، ص 324)
روز اول محرم
«اللّهم انت الاله القديم و هذه سنةٌ جديدةٌ فاسئلك فيها العصمة من الشيطان و القوَّة علي هذه النّفس الامّارة بالسُّوء»( بحارالانوار، ج 98، ص 334)؛ بارالها! تو خداي قديم و جاوداني و اين سال، سال نو است، از تو مي‌خواهم كه مرا در اين سال از شيطان حفظ كني و بر نفس اماره (راهنمايي كننده) به بدي پيروز سازي.
روز دوم محرم
روز سوم محرم
«هر كس در اين روز روزه بگيرد، خداوند دعايش را اجابت كند.» (وسائل الشيعه، ج 10 ص 470)
در آن روز سپاه عمر بن سعد وارد كربلا شد.
روز چهارم محرم
روز هفتم محرم
روز نهم محرم
( وسائل الشيعه، ج 7، ص 339)
اعمال شب عاشورا
چهار ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از سوره حمد، 50 بار سوره توحيد خوانده مي‌شود. پس از پايان نماز، 70 بار «سبحان الله والحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اكبر ولا حول ولا قوة الاّ بالله العليّ العظيم» خوانده شود.( وسائل الشيعه، ج 7، ص295)
2ـ احياي اين شب كنار قبر امام حسين(عليه السلام).( بحارالانوار، ج 98، ص 340)
3ـ دعا و نيايش. (بحارالانوار ، ج 98، ص338)
روز عاشورا
هر كس كار و كوشش را در اين روز، رها كند ، خداوند خواسته‌هايش را برآورد و هر كس اين روز را با حزن و اندوه سپري كند، خداوند قيامت را روز خوشحالي او قرار دهد. (بحارالانوار، ج 98، ص 43، حديث 5)
2ـ زيارت امام حسين(عليه السلام).( كامل الزيارات، ص 174، حديث 5 و 6)
3ـ روزه گرفتن در اين روز كراهت دارد؛ ولي بهتر است بدون قصد روزه، تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشاميدن خودداري شود. (وسائل الشيعه، ج 7، ص 338، حديث 7.)
4ـ آب دادن به زائران امام حسين(عليه السلام).( كامل الزيارات، ص 174، حديث 5.)
5ـ خواندن سوره توحيد هزار مرتبه.( وسائل الشيعه، ج 7، ص 339، حديث 8.)
6ـ خواندن زيارت عاشورا. (كامل الزيارات، ص 174.)
7ـ گفتن هزار بار ذكر «اللّهم العن قتلة الحسين(عليه السلام).»( مفاتيح الجنان، ص 298.)
روز دوازدهم محرم
روز بيست و يكم محرم
منابع: 1- هدایة الانام الی وقایع الایام، محدث قمی، ص53
2- مفاتیح الجنان، ص 521
3- تفسیر نمونه ج 7 ص 405
4- تفسیر المیزان ج 9 ص 266
5- مجمع البیان ج 5 ص 50
6- لغت نامه دهخدا ج 43
7- معارف و معاریف ج 9
8- فرهنگ فارسی معین ج 3
9- دائره المعارف فارسی ج 2
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت :majid3664
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}